ASPHYXIA 2009
A S P H Y X I A
Beim Betrachten der Werke von
Alexandra Marati machen wir uns, aus dem Chaos ausgehend, auf den Weg eines
konzeptuellen Kunstabenteuers zu schwebenden, bürgerlichen Welten mit
eigenartigen Geschöpfen und deren persönlichen Obsessionen.
Die kreative Auseinandersetzung
bei der Entstehung der Werke entwickelt als Grundlage ein ausgeprägtes theoretisches
Fundament in Form langjähriger Recherche sowie vielfältiger Untersuchungen des eigenen
künstlerischen Sprachidioms. Die Arbeiten verweisen oftmals auf einen sozialen,
ökologischen, philosophischen und politischen Hintergrund, wobei auch Fragen der
Identität sowie der Rekonstruierung von Macht und Ordnung gestellt werden. Die
Künstlerin kommt einer psychoanalytischen Herausforderung nach, indem sie mit
Symbolen und Assoziationen schwebende und vieldeutige Argumente heraussucht,
ausgestattet mit dem Kanon gegenwärtigen Verhaltens.
Wir verfolgen unmittelbar den
durchdachten, inhaltsreichen Kommentar gegenüber Mechanismen, den Aufbau von
Methoden einer katastrophalen Autorität, Macht und Kontrolle auf das Reale sowie
das Irreale, eine Anklage gegenüber der passiven Akzeptanz der Zerstörung,
wobei eine soziale Unsicherheit ohne Beschönigungen oder Analgetika aufgedeckt
wird.
Bereits die Verwendung von Spray-Lack
verweist auf Praktiken der Straßenkultur, auf künstlerische Revolte und Widerstand,
wie sie der „street art“ eigen ist, wobei der Gebrauch von starken, exaltierten
Farben, vor allem eines verseuchenden Grüns, trotz seiner aquarellistischen Verwendung,
entspannend wirkt und die bevorstehende Katastrophe ankündigt.
Figuren und Objekte, dargestellt
in harten, offensiven Formen, erinnern an Science-Fiction-Filme. Diese Figuren
und Objekte ersticken im Rahmen ihrer verseuchten Leinwand oder vom Gewicht voluminöser
Plakatfarben, die schwer auf ihnen lasten. Oft spielt der Raum eine zentrale Rolle
bei der Gestaltung und Aufteilung der Malfläche sowie auch bei der Struktur des
Narrativen. Fenster – metaphysische Entfliehungsöffnungen – im Raumzusammenhang
mit den menschlichen Gestalten, eingefügt inmitten eines eigenartigen
theatralischen Dämmerlichtes, verleihen eine Schrecknuance.
Die Geschöpfe von Marati, auf
der verzweifelten Suche, sich von der Masse zu lösen und sich selbst zu bestimmen,
sind Alltagsleute mit einer Miene von Bitterkeit,
von Unzufriedenheit, Gestalten eines Sisyphus-Kampfes in einer Welt, die nur
irrationale Lebenskräfte gutzuheißen vermag.
Ihre Werke gleichen einer Chimäre
und präsentieren ein persönliches Zeichen gegen einen alltäglichen Gefühlsbetrug.
Sie wenden sich gegen die
herrschenden, unvermeidlichen Relationen zwischen Passivität und Aggressivität,
gegen Unterwerfung und Gewaltherrschaft in einer Umwelt der ewig präsenten
Zwangssituationen, die jegliche Selbstachtung auslöschen und unverfälschte Kommunikation
zerstören. Sozial akzeptables menschliches Verhalten erlahmt und der Mensch
wird in eine Bestie oder einen Idioten verwandelt.
Die Ignoranz soll durch einen
starken, erstickenden Geistesprozess und eine Unruhe für die infizierenden Attacken
gegen die negative Lebensseite, oder gegen den Menschen selbst, bezwungen
werden.
Durch den vorgenommenen Einblick
sollen die Werke den Menschen, momentan und quasi unbeachtet, in die reelle
Existenz des Sichselbst zurückbringen, gegen die Routine und die monotone Vorhersagbarkeit,
gegen die zum Schein nur untergrabende Utopie, wie sie sich im Kopf des ideologisierten
und historifizierten westlichen Geistes entwickelt.
Unmittelbar ist hier die Rede
über das Abenteuer eines Gedankens, der sich an das kollektive Gewissen und
Gedächtnis wendet, indem er darstellt, anklagt, andeutet, kommentiert, sich
sarkastisch ausdrückt mit einem recherchierten spielerischen Gemüt und einem stummen,
ironischen Lachen.
Die Künstlerin, eine
ausbrechende (explodierte) Abtrünnige, drückt die Grobheit der Gesellschaft und
ihre oberflächlich unbeschwerte Position vor der Selbstzerstörung aus, die das
Weiterleben unserer persönlichen Freiheiten und unserer Jugendvisionen
verurteilen.
Maria Kenanidou
Kunsthistorikerin
Die Bearbeitung der deutschen Übersetzung
von Manfred Chobot.
ASPHYXIA
Με
εκκίνηση το χάος στη θέαση των έργων της Αλεξάνδρας Μαράτη, παρακινούμαστε για
μία εννοιολογική εικαστική περιπέτεια στους αιωρούμενους αστικούς της κόσμους,
με τα ιδιότυπα πλάσματά του και τις προσωπικές της εμμονές.
Η
παραγωγή αλλά και οι αναγνώσεις των έργων της, βασίζονται σε ένα ισχυρό
θεωρητικό οικοδόμημα που προέρχεται από πολυετή διερεύνηση πολυσχιδούς
αναζήτησης για την σύνταξη του προσωπικού της εικαστικού ιδιολέκτου.
Παραπέμπουν
συνήθως σε κοινωνικό, οικολογικό, πολιτικό, φιλοσοφικό σχολιασμό θέτοντας
ζητήματα, ταυτότητας, αναπαράστασης, αυτεξουσίας-εξουσίας, τάξης. Επιχειρεί μία
ψυχαναλυτική πρόκληση, με σύμβολα, αναπτύγματα μιας σκέψης, μετέωρα και
πολυσήμαντα, προικισμένα με την ικανότητα να τροφοδοτούν με αιτίες, τις
συμπεριφορές του παρόντος.
Παρακολουθούμε με αμεσότητα τον
μελετημένο, περιεκτικό σχολιασμό για τη διατύπωση μιας κριτικής στους
μηχανισμούς, ανάπτυξης μεθόδων μιας καταστροφικής κυριαρχίας, εξουσίας και
ελέγχου στο πραγματικό και στο ασυνείδητο, μίας καταγγελίας για τη παθητική
στάση απέναντι στην καταστροφή, αποκαλύπτοντας την αλήθεια χωρίς
ωραιοποιήσεις-αναλγητικά της κοινωνικής ανασφάλειας.
Ήδη
η επιλογή του spray σαν ζωγραφικό μέσο, παραπέμπει σε πρακτικές της κουλτούρας του δρόμου,
της καλλιτεχνικής αντίδρασης και αντίστασης της street art ενώ η χρήση έντονων χρωματικών εξάρσεων, ιδιαίτερα αυτού του
μολυσματικού πράσινου, αν και είναι δουλεμένο με ένα ακουαρελίστικο τρόπο έτσι
ώστε να χαλαρώνει λίγο την σύνθεση, τελικά καταγγέλλει την επερχόμενη
καταστροφή.
Φιγούρες
και αντικείμενα αποδομένα με σκληρές επιθετικές φόρμες, παραπέμπουν σε ταινίες
επιστημονικής φαντασίας. Ασφυκτιούν μέσα στο πλαίσιο του μολυσμένου καμβά ή και
του βάρους που δημιουργούν μεγάλοι όγκοι από πλακάτ χρώματα, ασκώντας σ’ αυτά
έντονες πιέσεις. Ο χώρος πολλές φορές κατέχει πρωτεύοντα ρόλο στην οργάνωση και
διάρθρωση της ζωγραφικής επιφάνειας, αλλά και στην δομή του αφηγηματικού της
λόγου. Με παράθυρα-μεταφυσικά ανοίγματα διαφυγής και σε συνδυασμό με την
ανθρώπινη παρουσία που εντάσσεται σ’αυτόν με μία ιδιότυπη θεατρικότητα σε
ημίφως, προσδίδει μια τρομακτική χροιά.
Τα
πλάσματα της Μαράτη ασφυκτιούν καθώς ζητώντας απεγνωσμένα τον διαχωρισμό τους
από την μάζα και την δική τους αυτοπραγμάτωση, είναι καθημερινοί άνθρωποι με
αποτυπωμένη στα πρόσωπα μιας αίσθησης πίκρας, της δυσαρέσκειας, αποκυήματα ενός
Σισύφειου αγώνα σε ένα κόσμο που μπορεί μόνο να επιβεβαιώσει άλογες ζωτικές του
δυνάμεις.
Τα
έργα της χιμαιρικά, φέρουν το στίγμα της καλλιτέχνιδος εναντίον της καθημερινής
συναισθηματικής εξαπάτησης. Στρέφονται εναντίον των αναπόφευκτων επικρατούντων
σχέσεων παθητικότητας-επιθετικότητας και υποταγής – δυνάστευσης μέσα στο κλίμα
των πανταχού παρόντων εξαναγκασμών, που καταρρακώνουν τη αυτοεκτίμηση,
καταλύουν την αυθεντική επικοινωνία, παραλύουν την επεξεργασία κοινωνικά
αποδεκτών συμπεριφορών και αποθηριώνουν ή αποβλακώνουν τον άνθρωπο.
Δηλώνουν
ότι επιθυμεί το ξεπέρασμα της άγνοιας,
από δυνάμεις έντονα πνευματικά τουλάχιστον πνικτικές και διαποτισμένες από μια
ρευματώδη ανησυχία για την μολυσματική επίθεση των αρνητικών δεδομένων της ζωής
ή του ίδιου του ανθρώπου. Μέσα από την ενδοσκόπηση που προτείνουν ίσως τον επαναφέρουν στιγμιαία
και σχεδόν λαθραία στην πραγματική υπόσταση του είναι του, εναντίον της
ρουτίνας και της μονότονης προβλεψιμότητας, της φαινομενικής υπονομευτικής
ουτοπίας της, όπως βρίσκεται στο μυαλό της ιδεολογικοποιημένης και
ιστορικοποιημένης δυτικής σκέψης.
Με
έργα που μαρτυρούν, με αμεσότητα, την περιπέτεια μιας σκέψης, που απευθυνόμενη
στη συλλογική συνείδηση και μνήμη προβάλλει, καταγγέλλει, διατυπώνει,
σχολιάζει, εκφράζει με σαρκασμό,
μελετημένη περιεκτική περιπαικτική διάθεση και ένα βουβό ειρωνικό γέλιο, η
καλλιτέχνης, εκρηκτικός αποστάτης, καταδεικνύει τη βαναυσότητα της σύγχρονης
κοινωνίας και την ανόητα ανέμελη στάση μπροστά στην αυτο-καταστροφή που καταδικάζει
το μέλλον των προσωπικών μας ελευθεριών και των νεανικών μας οραμάτων.
Μαρία Κενανίδου
Ιστορικός Τέχνης
